5G Nedir? Nasıl Çalışır? (Tüm Merak Edilenler)

5G terimini duyalı neredeyse 10 yıl oldu. Yaklaşık 10 yıldır basamak basamak ulaşılmak için çalışmalar yapılıyor. Yeni yeni 5G bir gerçekliğe kavuşuyor desek bile önümüzde bir 10 yıl daha sürecek çalışmalar var. Özellikle Amerika’da bazı GSM operatörleri 5G ile denemelerini yapmaya ve kullanıma sunmaya başladı. Giderek de yaygınlaşmaya başladı açıkçası ve önümüzdeki günlerde ülke genelinde daha da kapsamlı hale geleceği konuşuluyor. Ama yaygınlaşması 5G’nin tam olarak geldiği anlamı taşımıyor. Geliştirmek için yıllarca çalışmalar sürecek. Bazı teknoloji siteleri operatörlerin sunduğu 5G hızlarını sürekli olarak test ediyorlar. Bunlar üzerinden çeşitli puanlandırmalar yaparak hangi firma işin neresinde? olduğuna dair fikir veriyorlar. Biz de bu yazımızda 5G nedir? nasıl çalışır? Türkiye 5G’de nerede? gibi aklınıza takılan birçok soruya cevap arayacağız.

5G nedir?

5G (5. Generation/5. Nesil), 1G ile başlayıp süregelen mobil ağ serüveni’nin son olarak 4G LTE ağ bağlantısının yerini alacak yeni teknolojinin adıdır. En azından sahip olunan hızları çok daha yükselteceğini vaadeden bir yeni nesil mobil geniş banttır diyebiliriz. Birçok uzman 5G için “nesnelerin interneti” tanımını kullanıyor. 5G ile birlikte indirme ve yükleme hızlarının kat kat artacağı yönünde haberlerle mutlaka karşılaşmışsınızdır.

Kablosuz ağları bir otoyola benzetelim. 5G ile bu otoyoldaki şeritlerin sayısı daha da artacak. Yani çok daha yüksek trafiği kolayca kaldırabilir olacak. Bunun yanısıra asfalt kalitesi de yükselecek ki bu da daha fazla hız yapabilmeye imkan verecek. Bir de bu yola uygun olarak üretilecek yeni cihazları da hesaba kattığımızda mutlaka yenilikler bekliyor diyelim.

Şu anki kullandığımız mobil ağ üzerinde belli başlı gecikmeler söz konusu. Bu gecikmeler günden güne azaltılıyordu. 5G ile birlikte iletişim kurmak için yaşanan gecikmeler de önemli ölçüde azaltılıyor. Bu da onu çok daha hızlı bir veri transferi seviyesine ulaştırıyor.

Dünya üzerindeki mobil veri trafiği gün geçtikçe artıyor. Hatta şöyle bir öngörü var ki: 2024’ün sonuna dek, şu anki veri trafiğinin 5 katı bir değere ulaşması bekleniyor. Hal böyle olunca da küresel bağlantı sistemlerinin de gelişmesi gerekiyor. İşte burada 5G devreye giriyor ve insanlara fiber internetin kablosuz gücü ile cihazlara dağılması hedefleniyor.

2019’un başından itibaren de yeni tanıtılan cihazlarda 5G destekler ifadesini görmeye başladık zaten. 5G’yi kullanabilmek için öncelikle bu veri hızını sunabilen bir ağa ve bunu destekleyen bir cihaza ihtiyaç var.

5G ne kadar hızlı

İlk olarak, buraya nasıl geldiğimizi özetleyelim;

  • 0G: Hücre öncesi sistemler
  • 1G: Mobil sesli aramalar
  • 2G: Mobil sesli aramalar ve SMS (2.5G, 2.75G)
  • 3G: Mobil web’de gezinme (3.5G, 3.75G, 3.95G)
  • 4G: Mobil video tüketimi ve daha yüksek veri hızı (4.5G)
  • 5G: Tüketicilere hizmet veren teknoloji ve endüstrilerin dijitalleştirilmesi. (nam-ı diğer: Nesnelerin interneti)

5G – 5G E – 5GHz Nedir, Farkları Nedir? konumuza da mutlaka göz gezdirin!

Spektrum Nedir?

5G de daha fazla derine inmeden önce spektrum nedir bunun tanımını kısaca yapmak lazım. Çünkü bunu anlamadan diğer tanımları yapmaya çalışırsak biraz kafa karışıklığına neden olacak. Konu zaten olabildiğince kafa karıştırıcı bununla daha da fazla karıştırmayalım.

Spectrum, kablosuz sinyallerin üzerinden geçtiği, görünmez radyo frekanslarını ifade ediyor. Biliyorsunuz ses ve görüntü gibi veriler belli bir frekansa çevrilip bu şekilde iletiliyor. İşte spektrum’u bu tür verilerin iletildiği bir yol olarak tanımlayabiliriz. Bu aslına bakarsanız en basite indirgenmiş tanımıdır. Dilerseniz internet üzerinden spektrum nedir aramasını yapın ve ne kadar karmaşık tanımlarla ifade edildiğini kendi gözlerinizle görün. Ben çok fazla kafa karıştırmamak adına en yalın ifadeyle tanımlamaya çalıştım.

5G nedir nasıl çalışır

5G Nasıl Çalışır?

5G nedir? Sorusunun cevabı kafamızda şekillenmeye başladıysa nasıl çalıştığını anlamaya geçebiliriz.

İlk olarak spektrum üzerinden gideceğiz. Çünkü 5G’nin nasıl çalıştığını anlatabilmek için spectrumdan faydalanabiliriz.

5G de 3 farklı spektrum bandı bulunur. Bu pek önemli gibi görünmese de günlük kullanımda oldukça etkili bir bilgidir.

Düşük Bant Spektrumu: 1 GHz spektrumu olarak da tanımlanır. Amerika’daki GSM operatörleri tarafından kullanılan (LTE) birinci banttır. Ve Amerika verilerine baktığımızda bu bant neredeyse dolmak üzere. Düşük bant spektrumunda bazı avantajlar varsa bile büyük de bir dezavantajı bulunuyor. En yüksek veri hızları 100 Mbps civarında iletilebiliyor. Yani genel olarak iletim esnekliğinde çok başarılı ama hız konusunda okadar değil.

Örneğin: Amerikan T-Mobile 2017 yılında 600 MHz‘lik bir spektrum aldı ve bunu 5G ağını oluşturmak için kullanıyor.

Orta Bant Spektrumu: Düşük bantın aksine çok daha hızlı oldu hemen anlaşılıyor. Bunun nedeni de düşük gecikme sürelerindendir. Orta bant spektrumunda hız 1 Gbps‘ye kadar çıkabiliyor. Ama burada da bir dezavantajı var ki düşük bant spektrumu kadar etkili bir şekilde binalara giriş yapamıyor.

Yüksek Bant Spektrumu: 5G için en yüksek performansı sağlayan banttır. En yüksek hız olarak 10 Gbps‘ye kadar veri transferi sunabiliyor. Diğerlerine kıyasla son derece düşük bir gecikme süresine sahiptir. Ama yüksek bandında en büyük dezavantajı, düşük bir kapsama alanına sahip olması. Yani bunu yaymak istediğinizde çok fazla hücreye ihtiyacınız olacak anlamına geliyor. Ayrıca binalara giriş anlamında da oldukça zayıf kalıyor.

Amerika geneline baktığımızda AT&T, T-Mobile ve Verizon GSM operatörleri yüksek bant spektrumunu sunabiliyor. Zaten bu firmalar 5G alanında faaliyetlerine de başladılar. Aralarında da bir yarış mevcut. Bazı teknoloji siteleri bu operatörler arasında 5G hız denemeleri yapıp sürekli güncel bir şekilde puanlama yapıyorlar.

5G hayatımızı ne kadar değiştirecek

5G Ne Kadar Hızlı?

5G’nin ne kadar hızlı olacağı hakkında net ifadeleri bulamazsınız. Zaten bu tarz ifadeler de doğru olmaz. Çünkü bunun bir yol olduğunu başta anlatmaya çalıştık. Bu yolda en fazla ne kadar hız yapılabilir net bir değer vermek zor. Burada cihazların hızı, bant genişliği, gecikme, yoğunluk, verimlilik, hareketlilik, spektrum verimliliği gibi birçok değişken işin içine giriyor. Ama yine de şunu belirtebiliriz ki; 10 Gbps ila 20 Gbps arasında bir üst limite çıkılabileceği hedefleniyor. Teoride maksimum verimlilikle birlikte ve en az iletim hatasıyla 15 ile 30 bit/Hz aralığına çıkılabileceği belirtiliyor.

-Turkcell 5G testi ile 2 Gbps üzeri hıza ulaştı
-Türk Telekom, Huawei ile birlikte 5G testinde 2.9 Gbps üzeri hıza ulaştı

Şunu da belirtmekte fayda var. Bunlar teoride öngörülen ve hedeflenen veriler. Gerçek anlamda bu hızları alabilmemiz çok mümkün değil. Gerçekte nasıl bir hız göreceğiz? Sorusuna cevaben şimdikine nazaran hayli rahatlama olacağından 100 Mbps indirme ve 50 Mbps yükleme hızlarına erişimin daha kolay olacağı belirtiliyor.

5G Gelince Ne Olacak?

Bu hedef ve öngörülere maddeler halinde bakacak olursak;

  • Geniş bant kullanımı çok iyileşecek ve verimli olacak. LTE‘de ki bant genişliğinin dolmak üzere olduğunu düşünürsek, bant genişliği anlamında epey bir rahatlama söz konusu olacak.
  • Otonom araçlar daha çok yaygınlaşacak. Yol koşullarını ve bilgi iletimini göz önünde bulundurduğumuzda düşük gecikmelerle birlikte daha verimli zemin hazırlanabilecek. Otonom araçların bu koşulları değerlendirerek performans bilgilerini, fren mesafesini, ani karar verme yetilerini hayli geliştirecek.
  • Kamu alanında daha güvenli ve verimli bir altyapı imkanı sağlayacak. Halihazırda bu tarz imkanlar verilmeye çalışılıyor tabii ki ama 5G ile birlikte bunları başarabilmek biraz daha kolaylaşacak.
  • Uzaktan erişim çok daha kolaylaşacak. 5G’yle birlikte uzaktan cihaz kontrolü, makine kumandası biraz daha gerçek bir hale bürünecek. Birçok teknoloji firmasının uzaktaki makinelere erişimi ve kontrolü daha kolaylaşacak.
  • Sağlık alanında da bir takım iyileştirmeler olacak. Gecikmelerin çok düşük seviyelere indirilmesinden dolayı hassas cerrahi ve fizik tedavi gibi birimlerde daha etkili imkanlar sunacak.
  • ***Nesnelerin interneti kavramı çok daha etkili olacak. Zaten en heyecan verici ve önemli yönlerinden birisinin bu olduğu vurgulanıyor. Sensörler ve akıllı cihazlar arasındaki iletişim gücü yükselmiş olacak. Ve bunu yaparken de mevcut duruma kıyasla daha az kaynak kullanılacak. Yani tek bir baz istasyonu ile yapılan bağlantı çok çok daha verimli hale gelecek.

Türkiye'de 5G nedir

5G Türkiye’de şu an hangi aşamada?

5G nedir dediğimizde bizde konuya çok uzak sayılmayız. Türkiye’de de önemli adımlar atılıyor. Araya giren covid-19 salgını ile birlikte sekteye uğrar mı düşüncesi vardı. Ama tam tersine salgın döneminde tüm dünyada altyapı gelişimi anlamında çok daha fazla yol kat edildiğini söylemek mümkün. Zaten bu adımlar 5G ile Covid-19 salgını arasında bir bağ kurdurdu ve söylentilere yol açtı.

Bu konu hakkında açıkcası çok bir bilgi yok. Duyumlar var ama bunlar gerçek bir bilgi olmadığı için söylentiden öteye geçemiyor. Bu nedenle bu konuda yorum yapamıyorum.

Türkiye 5G üzerindeki denemelerini mevcut 4.5G üzerinden de saha çalışması olarak yürütüyor. Yani denemelerle birlikte iyileştirmeler yapılıyor. Yerli baz istasyonu üretebilme anlamında da bir başarımız mevcut.

Türkiye’de 5G hedefi olarak; 2020‘de çeşitli anlamlarda test, 2021‘de sahada testlerin yapılması, 2022‘de de GSM operatörlerinin kullanımına sunulması bilgisi paylaşıldı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhal, Türkiye’de 5G ilk olarak İstanbul Havalimanında olacak dedi.

  • Uçtan Uca Yerli Milli 5G (UUYM5G) projesi
  • ASELSAN ve Turkcell ile TÜBİTAK projesi
  • TÜBİTAK 5G Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması (SAYEM) Projesi

gibi bir takım hazırlıklar, ULAK haberleşme liderliğinde ülkemizde yürütülüyor.

Evet, oldukça uzun bir yazı oldu ve 5G nedir konusunda aklımıza gelebilecek tüm sorulara cevap aramaya çalıştık. Bu cevapları da olabildiğince basit bir dille anlatmaya gayret ettim. Günlerdir bu yazı için hazırlık yaptığımı söyleybilirim. Umarım faydali bir kaynak olur.

Siz 5G hakkında ne düşünüyorsunuz? Bize neler getirebilir? Faydaları ve zararları nasıl olur? Söylemek istediklerinizi yorum alanından bizimle paylaşabilirsiniz.

Add a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir